İlçenin Tarihi
İlçede bulunan en eski yerleşim yerlerinin Kızılırmak kenarında bulunan Harsanız ve Zırha Kaleleri olduğu ve bunlarında Eti (Hitit)'lere ait olduğu bilinmektedir. O dönemlerde halkın bu bölgede madencilik ve ticaretle uğraştığı öğrenilmiştir. M.Ö. 430 yıllarında Zırha Kalesi'nin Roma topraklarına katıldığı yörede Roma medeniyetinin izleri görülmektedir. Kayseri Kültür Araştırmacılarının 1967 yılında yapmış olduğu araştırmada M.S.300-600 yıllarına ait mezar taşlarında Türk isimlerine rastlanmıştır.
Bölgeye ilk gelen Türk aileleri Kasım Çelebi, Dik boynuz, Hıdır Kahya, İbrahim Oğulları, Mustafa Pasa aileleridir. Özvatan'daki ilk yerleşim yeri Kale Mahallesi olmuştur. Yöre Yozgat Sancağına bağlı iken "Kaleköy" seklinde haritaya geçmiştir. 1890-1900 yıllarında Özvatan (Çukur) Muncusun' a (Şimdiki ismi ile Güneşli) merkez köy konumunda olduğu ve 1924 yılında da Selanik muhacirlerinin Çukur' a yerleştirildiği görülmektedir. Özvatan,1956 yılında Belediye (Nahiye), 09.05.1990 yılında 20523 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 3644 Sayılı Kanun ile ilçe olmuştur. İlçe ismi Çukur-Özvatan olarak değiştirilmiştir.
Coğrafi Yapı
İlçe engebeli coğrafi yapıya sahip olup, etrafı dağlarla çevrilidir. İlçede bozkır iklimi özellikleri vardır. İlçede su potansiyeli ve kaynakları yeterlidir. İlçe engebeli araziye sahip olduğundan var olan su kaynaklarından sulama suyu olarak faydalanamamaktadır. İlçede bulunan en yüksek dağ Toros dağlarının devamı niteliğinde bulunan Akdag olup, yüksekligi 2233 metredir. İlçenin diğer yerleşim yerleri ile mülki sınırlarını oluşturan Kızılırmak Nehri ilçe için her açıdan önem taşımaktadır. Ayrıca ilçe ortasından geçen Öz Deresi de mevcut su kaynaklarındandır. Özvatan ilçesi Kayseri ilimizin 75 km. kuzey-doğusunda yer almış olup, Doğuda Sarıoğlan İlçesi, Batıda Felâhiye İlçesi, Güneyde Bünyan ve Merkez Kocasinan İlçeleri, Kuzeyde Yozgat İl sınırları ile çevrilidir. İlçenin yüzölçümü 206 km2, rakımı ise 1350 dir. En düşük arazi oranı ise orman ve fundalık alandır. İlçenin ciddi bir şekilde ağaçlandırılmaya ihtiyacı vardır.
Özvatan İlçesinin bozkır iklimi özellikleri vardır. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Bölge genelde İç Anadolu'ya has karasal step iklimine sahip olsa da İlin diğer yerleşim yerlerine göre yayla iklimine sahiptir. Ortalama yıllık yağış miktarı 600 mm. civarındadır. İlçenin su potansiyeli ve kaynakları yeterlidir. İlçe genellikle engebeli bir araziye sahip olduğundan var olan su kaynaklarından sulama suyu olarak faydalanma imkânı bulunmamaktadır. İlçede mera sahaları, genel arazi oranına göre her ne kadar geniş görünüyorsa da bitki örtüsü çeşitliliği açısından zayıftır. İlçenin diğer yerleşim yerleri ile mülki sınırlarını oluşturan Kızılırmak Nehri İlçe için her açıdan önem taşımaktadır. Ayrıca ilçenin içerisinden geçen Öz Dere de ilçedeki mevcut su kaynaklarındandır.
Rakamlarla ÖZVATAN
Kuruluş Yılı:1990
Rakım:1330 mt
Yüzölçümü (km2):320
İl Merkezine Uzaklığı:74 km.
Toplam Nüfus: 4922
İlçe Nüfusu:3397
Mimari Zenginlikler:
Kaleler: İlçemizde Romalılardan kalmış bulunan Harsanız ve Zırha Kaleleri bulunmaktadır. Bu kalelerden Zırha Kalesinin mağara turizmine elverişli olup, olmadığına dair bir araştırma Antalya’dan getirilen mağara uzmanlarına 1995 yılında yaptırılmış ve yeterli sonuç alınamamıştır.
Camiler: Kavaklı ve Taşlık köylerinde bulunan camilerimizin Bizans döneminden kaldığı ve kiliselerden camiye dönüştürüldüğü bilinmekle beraber bu yapıların yapılış tarihleri bilinmemektedir.
Kaplıca ve İçmeceler: Kermelik köyü yakınlarında halen değerlendirilmemiş olan bir termal su kaynağı mevcuttur. Bu kaynağın 1995 yılı içinde yaptırılan tahlilleri neticesinde içme ve kullanma suyuna uygun olmadığı iddia edilmiş ise de halk arasında halen kullanılmakta ve bazı şifaları ihtiva ettiği söylenmektedir. Tekrar incelenmesi yararlı olacaktır. Yine ayni köye yakin bir yerde soda ihtiva eden bir kaynakta mevcuttur.
İlçe Müftülüğümüz
Müftülüğümüz hizmet binası ilçe merkezinde bulunmaktadır. İlçemiz mahallelerinde 17 cami, 5 Kur'an kursu ile toplamda 25 kadrolu personelle hizmet vermekteyiz.