Diyanet İşleri Başkanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ortaklaşa yürüttüğü “Cami Planlama ve Tasarımı Projesi 2. Çalıştayı” Kayseri’de yapıldı.
Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, Diyanet İşleri Başkanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Gazi Üniversitesi’nin birlikte Kayseri’de düzenlediği “Cami Planlama ve Tasarımı Projesi 2. Çalıştayı”nın açılış oturumuna katıldı.
Açılış programı Camii Kebir İmam Hatibi Halil İbrahim Aslan tarafından okunan Kur’an-ı Kerim tilaveti ile başladı.
Çalıştayın açılış oturumunda konuşan İl Müftümüz Doç. Dr. Şahin Güven, “Kayseri Anadolu’nun kadim şehirlerinden bir tanesidir. Özellikle Selçuklu mimarisinin özelliklerine sahip camilerini barındırmaktadır. Camii Kebir ve Hunat Hatun Camilerimiz bundan 800 yıl önce inşa edilmiş olup, şu anda hala şehrimizin merkezinin en büyük camileri olarak hizmet vermektedirler. Yine Osmanlı döneminin beklide tarihinin en önemli mimarlarından birisi olan Mimarsinan’ın şehri olan Kayseri’de böylesine bir çalıştayın gerçekleştiriliyor olması da manidar bir durumdur.
Ancak 800 yıl önce yapılan merkezlerdeki camilerimiz şu anda artık şehrimizin merkezine hizmet vermekte yetersiz kalmaktadır. İşte bu sebeple Kayserimizin büyük bir şehir camisine ihtiyaç duyduğunu da belirtmek istiyorum. Bu sebeple son yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda şehrimizin merkezine Hava İkmal’in şehre en yakın bölümünde 80 dönümlük bir arazi Diyanet İşleri Başkanlığımıza tahsis edilmek suretiyle inşallah en kısa sürede Kayserimize şehir camisi kazandırma yolunda çalışma yapmaktayız. Bu çalışmalarda en büyük sorumluluğu üstlenen başta şehrimizin bakanı Çevre ve Şehircilik Bakanımız Mehmet Özhaseki Bey’e, Sayın Valimize, Sayın Büyükşehir Belediye Başkanımıza ve emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyorum.
Menba-ı İlim ve Makarru Ulema olan Kayserimizin aynı zaman da bundan sonrada ülkemizin ve gönül coğrafyamızın birçok yerinde yapılacak olan camilerimizin hem ibadet mekânları hem de günlük hayatın merkezi olma hususunda temellerinin atılacağı ve burada yapılacak olan çalıştayın sonucunda çıkacak olan sonuç bildirgesinin Diyanet İşleri Başkanlığımız ve müftülüklerimize yol gösterici olacağını ümit ediyorum” dedi.
Gazi Üniversitesi Rektörü Prof Dr. Uslan ise 14 asırdır Müslümanların şehirlerini camilerin merkeze alındığı bir sistemle planladığını ifade ederek, “Camiler aynı zamanda medreselerin ve mahallelerin etrafında konumlandığı çok önemli merkezlerdir. Ne yazık ki bugün camiler geçmişteki aktif rollerini üstlenememiştir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığımız ile birlikte teknik olarak nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda çok önemli çalışma başlatmış ve bu çalışmada üniversitemiz ile iş birliği yapılmaktadır. 2017 yılında imzalanan protokol çerçevesinde sorunların analizi yönünde ilerlenmiş ve saha çalışması tamamlanmıştır.” dedi.
Vali Kamçı, yaptığı konuşmada, ülkemiz genelinde camilerin tamamına yakınının hayır işleri kapsamında şahıslar, dernekler ve vakıflar tarafından yaptırıldığını ifade ederek, “Bu itibarla, camilerin planlanması, projelendirilmesi, yapımı ve denetimi, işletme ve bakımı gibi hususlarda birçok sorunla karşılaşılması kaçınılmaz olmaktadır.” dedi.
Camilerin ihtiyaca yönelik sayı ve büyüklükte, fen, sanat ve yapı güvenliği kurallarına uygun, estetik ve fonksiyonellik bakımından yeterli olması ve toplumun tüm kesimlerine hitap eden şekilde yapılmasının cami inşaatı konusunda en önemli hususları oluşturduğunu ifade eden Vali Kamçı, şöyle devam etti:
“Bu kapsamda, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yürüttükleri çalışmalar sonucunda düzenlenen çalıştayların, bugün açılışını yaptığımız, ikincisi 13-15 Mayıs 2018 tarihleri arasında ilimizde gerçekleşecektir. Çalıştayın temel amacı, camilerin günümüz şartlarında yeniden ele alınarak toplumun her kesimine hitap edebilen sosyal ve kültürel -ihtiyaçları da karşılayabilecek eserler haline gelmeleri için ilgili tüm paydaşları buluşturmaktır.” dedi.
"Uygulayıcının Dilinden" başlığıyla Kayseri Dini Yüksek İhtisas Merkezi'nde düzenlenen, "Cami Planlama ve Tasarım Projesi 2. Çalıştayı"nın açılış programına katılan Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, “Camileri imar etmek sadece inşa etmeyi değil aynı zamanda içinde Allah'a ibadet etmeyi, hakkı hakikati, adaleti ve ahlakı öğrenmeyi, temsil ettiği tevhit, kulluk, özgürlük, kardeşlik, eşitlik, beraberlik, yardımlaşma, dayanışma gibi değerleri koruma, yaşama, onarma ve yaşatma sorumluluğunu da beraberinde getirmektedir” dedi.
Camilerin madde ile mananın, fizik ile metafiziğin, tevhid ile vahdetin buluşarak hayatın inşa edildiği mekânlar olduğunu vurgulayan Diyanet İşleri Başkanı Erbaş, müminlerin camileri imar ederken, camilerin de müminleri imar ettiğini belirtti.
İmar kavramını sadece tuğlaların bir araya gelmesi, çimento ile buluşması şeklinde olmadığını kaydeden Başkan Erbaş, "Ruhun, zihnin, aklın imarı cami anlayışıyla, caminin insanlara vermiş olduğu ruhla birlikte yapılırsa işte o zaman mükemmel bir insan ortaya çıkar. Mükemmel bir bütünlük ortaya çıkar. Bu bütünlüğün ihmal edildiği bir yerde şehir de medeniyette inşa edilemez” diye konuştu.
Başkan Erbaş, İslam tarihi boyunca camilerin hep şehrin merkezini belirlediğini, şehir planının kurucu öğeleri olduğunun altını çizerek şöyle konuştu;
“Şehir caminin etrafında şekillenir. Camiden kopuk bir şehir anlayışı medeniyetimizin hiçbir döneminde olmamıştır. Camideki tevazu iş hayatına, merhamet aile hayatına, şefkat insan ilişkilerine yansır. Caminin bireye kazandırdığı adalet, merhamet, yardımlaşma gibi ahlaki değerler şehrin huzurunu ve güvenini sağlar. Yani taştan, tuğladan, çimentodan bir şey değildir cami. İçinde merhamet, şefkat, ilim irfan, bilgi hikmet vardır. İşte onlar insana yansıdığı zaman, insanı da cami imar etmiş olur."
"Yılda ortalama 500-1000 arasında cami inşa ediliyor”
Bugün en önemli meselelerinden birisi cami planlamaları ve konseptlerini yeniden acil olarak ele almaları gerektiğini dile getiren Başkan Erbaş, "1970 yılından bugüne kadar yıllık ortalama, yapmış olduğumuz araştırmalara göre ortalama 500 ile 1000 arasında cami inşa edilmektedir. Bu camilerin tamamın dikkate aldığımızda içinde projesiz, hiçbir mimari özelliğe sahip olmayan, depreme dayanıklılık, işlevsellik gibi açılardan da sorunlu yapıların olduğunu görüyoruz. Diğer taraftan hızlı kentleşmenin sebep olduğu çarpık yapılaşma cami mimarisini de olumsuz etkilemiş, camilerin nüfus oranına göre dağılımında ciddi dengesizliklerin ortaya çıktığı görülmektedir. Bugün camilerimizi hem kentleşme düşüncesi, cami, çevre, şehir, mekân, estetik, nüfus gibi açılardan hem de özellikle mevzuat açısından yeniden ve köklü şekilde ele almamız gerekmektedir." diye konuştu.
Başkan Erbaş, yeni cami tasarımı ile camilerin toplumun her kesimine hitap edecek nitelikte, kadın, çocuk, engelli, yaşlı bireyler için bütün ihtiyaçlar açısından her yönüyle tam donanımlı şekilde planlanmasını, herkesin rahat ve huzur içerisinde ibadetini yapabileceği şekilde düzenlenmesini sağlamaya çalıştıklarını kaydetti.
“Camilerimiz şehrin ruhuna ve görünüşüne güzellik katacak eserler olsun”
Camilerin inşa edileceği yerlerdeki mimari yapı, nüfus yoğunluğu, insanların ihtiyaçları dikkate alınarak yapılacağına işaret eden Başkan Erbaş, sözlerini şöyle tamamladı:
"Cami ve mescitlerin deprem, yangın ve sel gibi doğal afetlere yeterli, ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak tasarlanmasını, bulunduğu coğrafyanın iklimsel özelliklerine göre, bitkisel peyzaş düzenlemeleri yapılarak çevresiyle beraber yaşayan ve yaşanabilir mekânlar haline gelmesini istiyoruz. Camilerimiz ihtiyaca göre Kur'an kursu, aile ve dini rehberlik bürosu, kitap evi, kütüphane, gençlik merkezi, çocuk oyun alanı, seminer salonu, sergi salonu, sanat atölyesi, spor alanı, revir, çay evi, konferans salonu, aş evi, cenaze alanı, taziye evi, gasilhane ve benzeri alanlarla bir külliye olsun istiyoruz. Camilerimizi iç donanımı, akustik, estetik, ışık, havalandırma ve benzeri bütün yönlerden en ideal şekilde tasarlayarak inşa etmemiz gerekiyor. Camilerimiz şehrin ruhuna ve görünüşüne güzellik katacak şekilde planlansın, kubbesiyle, minaresiyle ve diğer tüm unsurlarıyla ahenkli, orantılı olacak şekilde ve mimarlık alanındaki yeniliklere göre inşa edilerek özgün eserler olsun istiyoruz."
Programa, Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, Kayseri Valisi Süleyman Kamçı, Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı Burhan İşliyen, Büyükşehir Belediyesi Başkanı Mustafa Çelik, Gazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İbrahim Uslan, Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muhammet Güven, Diyanet İşleri Başkanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürü Haydar Bekiroğlu, İl Müftümüz Doç. Dr. Şahin Güven, Dini Yüksek İhtisas Eğitim Merkezi Müdürü Dr. Abdülkadir Kabdan, kamu kurum ve kuruluşlarının yöneticileri ile davetliler katıldı. Çalıştay, 15 Mayıs Salı günü sona erecek.